Technische tips voor het terrarium
In de loop der tijd heb ik hier en daar leuke technische oplossingen gezien die de terrariumliefhebber kunnen helpen bij de opzet of bouw van zijn terrarium. De meeste zijn gewoon praktsiche oplossingen of toepassingen. Toen ik nog actief lezingen hield op terrarium gebied had ik deze in mijn verschillende presentaties verwerkt, maar nu ik daar mee gestopt ben is het misschien aardig ze hier op mijn site te plaatsen. Het zelf bouwen van terraria is aantrekkelijk omdat de verschillende terrariumdieren eigen specifieke wensen ten aanzien van hun huisvesting hebben en door zelf bouw valt daarop beter in te spelen. Ook het kostenplaatje kan positief worden beinvloed, want zelf bouwen is over het algemeen goedkoper en je zit ook niet meer aan standaard maten vast. Soms is het voordelig om bijvoorbeeld achter- of zijruiten van oud glas uit te voeren omdat ze toch van zij- en achterwanden worden voorzien en dus daarna vrijwel onzichtbaar zijn.
Uiteraard is dit topic voor uitbreiden vatbaar en ik zal dat ook zeker doen. Mocht u interessante suggesties hebben dan zal ik deze graag van u ontvangen en kijken of ik uw tips in deze rubriek wil opnemen. Heel graag met foto(‘s). Ik zal de naam van de aanbrenger altijd bij de betreffende tip vermelden. Eventueel met een link naar uw eigen website.
Voor tips betreffende de bouw van een paludarium, klik: (hier)
De prachtige plantenbak van Tom en Fousija, volledig zelf gebouwd.
Gaten boren in glas
Het boren van gaten in glas lijkt een moeilijke klus voor de specialist maar het boren van gaten tot 14 mm. In glas tot glasdikten van 1.2 cm is met een speciale glasboor prima te doen. Deze glasboren (zie foto) zijn bij de gespecialiseerde ijzerwarenwinkel te koop. Voor heel veel verschillende doeleinden kan het handig zijn gaatjes in glas te kunnen boren.
Bij het boren van deze gaten gaan we als volgt te werk. We werken met een traploos regelbare boormachine. We leggen het te boren glas op een ondergrond van hout of dergelijke waar we geen schade aanrichten wanneer we door het glas heen gaan. Tussen het glas en het hout leggen we iets dat het gemakkelijk schuiven van het glas tegengaat, een oude theedoek of oud t-shirt of dergelijke, ook deze moet zonder probleem doorboord kunnen worden. We markeren de plek waar we doorheen moeten boren met een “permanent marker” en gieten wat water op de plek waar we gaan boren om de boor een beetje te koelen. Vervolgens zetten we de boormachine heel voorzichtig aan. Van belang is dat we geen druk uitoefenen, maar de boor als het ware zichzelf door het glas laten graven. Het gaat wat sneller wanneer we de hoek van de boor op het glas zo nu en dan een klein beetje wijzigen waardoor de boor wat meer greep krijgt zo nu en dan. Op een bepaald moment zijn we door het glas heen en het water vloeit door het gat. Dan zijn we er nog niet maar gaan rustig door, nog steeds zonder druk te zetten. Pas wanneer we daadwerkelijk door het glas heen zijn zetten we de boormachine stil.
Hoe verser het glas hoe gemakkelijker het boren. Hoe ouder het glas, hoe gemakkelijker het breekt. Op deze manier heb ik in de loop der jaren veel glasplaten voor allerlei doeleinden van gaten voorzien.
Diverse maten verkrijgbaar, van 4 – 14 mm goed uit de hand te boren.
Een eenvoudig principe, belangrijk is om een paar keer proef te boren.
Ventilatie in terraria is altijd een belangrijke factor.
Het verticaal tegen het glas aangebrachte gaas oogt vaak lelijk en dit kan worden opgelost door middel van een dubbele vooruit waar het ventilatiegaas horizontaal op kan worden aangebracht, waardoor je er minimaal tegenaan kijkt. In de dubbele ruit kan een verwarmingsdraad worden aangebracht waardoor er geforceerde trek ontstaat. De opstijgende verwarmde lucht draagt bij aan een biet beslagen voorruit. Volgens dit systeem heb ik in het verleden een complete bakken batterij gebouwd voor mijn hobbykamer in Delft. Er zijn allerlei variaties op deze technische oplossing te bedenken. Belangrijk is dat op de een of andere manier tussen de dubbele ruiten kan worden schoongemaakt. Anders schiet deze oplossing z’n doel voorbij en kijk je in plaats van tegen het ventilatiegaas, tegen een vieze ruit aan. Gebruik geen plastic gaas, want hier vreten de krekels zich in de loop der tijd gemakkelijk doorheen.
Mijn hobbykamer destijds, alle bakken voorzien van dubbele onderste voorruit, drie rijen boven elkaar.
De dubbele voorruit afgedekt met roestvast staalgaas en afgewerkt met aluminium profielen.
Een ouderwetse regeninstallatie
Een vroeger nog wel eens toegepaste regeninstallatie is die met buizen, aangestuurd door een (Eheim) circulatiepomp. Het lag dan voor de hand ook de bekende groene doorzichtige Eheim pastic buizen te gebruiken. Echter de in of vlak onder de lichtkap geplaatste buizen gingen al heel snel bealgen en de gaatjes voor de regenbui verstopten dan binnen de kortste keren. Beter was dan om niet doorzichtige (grijze) buizen toe te passen. Daarmee had je dat probleem veel minder. Tegenwoordig zijn er geavanceerde regeninstallaties te koop met fijn afstelbare sproeikoppen. Deze functioneren veel beter in een paludarium of regenwoudterrarium.
De inmiddels ouderwetse, doorzichtige Eheim buizen met gaatjes.
De nieuwe moderne sproeikoppen
Geleiderails, tevens waterafvoer
Veel terraria worden voorzien van schuifruiten die in plastic w-profielen worden bewogen. Om te voorkomen dat deze profielen in geval van vochtige terraria als gevolg van beslaan van de ruiten en afkomend vocht, vol water komen te staan is het aan te bevelen de uiteinden om te buigen en zodanig open te maken dat het water in het terrarium terug kan vloeien. Een hele simpele suggestie waar veel plezier van kan worden verkregen.
Een kunstof U-profiel omgebogen voor de afvoer van water. Afdruipend condenswater, wordt afgevoerd het waterdeel in.
hetzelfde detail vanuit een andere hoek, op zich een super simpele oplossing, je moet er bij het ontwerp alleen wel even aan denken.
Voerbakken
In grote bakken met boombewonende reptielen wil men het voedsel soms in de takken kunnen aanbieden. Het probleem is dan soms dat het lastig is een plek te vinden waar het voerbakje kan blijven staan. Dit is eenvoudig op te lossen door het gebruik van twee gelijke plastic voerbakken, waarvan de onderste dan op de tak kan worden vast geschroefd en de andere er met voer en al in kan worden geplaatst zonder dat deze dan gemakkelijk van de tak zal vallen. Heel simpel, je moet er alleen even op komen. Ook in geval voerbakken op een bepaalde plek moeten blijven staan is dit een zeer praktische oplossing.
Simpeler kan het bijna niet, het onderste bakje op de tak vast geschroefd.
Een schroef in het midden en vast zit ie. In allerlei situaties toepasbaar
Losse, schuine uitneembare voorruiten
Losse uitneembare schuine voorruiten kunnen met veel gemak worden toegepast in kleine en middelgrote terraria. De ruit moet wel gemakkelijk te tillen zijn. Door over de gesneden voorruit een u-profiel te leggen , kan de voorruit perfect sluitend worden aangebracht door de nog natte siliconenlijm onder het u-profiel te gebruiken als flexiebel materiaal waarmee het u-profiel precies passend tegen de vooruit kan worden gemanoeuvreerd. Wanneer de kit uitgehard is kan de ruit worden uitgenomen en hebben we een duurzame hermetisch sluitende constructie. Wanneer dan aan de voorkant links en rechts een hoekprofiel wordt geplaatst dat net iets boven de, de voorruit dragende ruit, uit steekt, is de voorruit gelijk geborgd en kan niet gemakkelijk meer vallen. Wanneer geen hoekprofiel wordt gebruikt kan ook een klein blokje glas worden gebruikt om de borging te bewerkstelligen.
Een klein blokje glas dat voorkomt dat de ruit er af valt.
Een kikkerbak volgens het zelfde principe, maar wel groter.
Bodemverwaming m.b.v. voorschakelapparaten van de TL-verlichting
Een bekende maar niet te verwaarlozen praktische tip is het plaatsen van de voorschakelapparaten tegen de onderkant van het terrarium om deze als bodemverwarming te alten dienen. Waak er echter voor dat de voorschakelapparaten zelf te warm kunnen worden en brand veroorzaken.
Warme lucht voor de voorruit
Middels een dubbele bodem waarin de voorschakelapparaten van de TL verlichting worden geplaatst kan warme lucht naar de voorruit van een regenwoudbak of paludarium worden gedwongen. Er zijn dan twee voorwaarden:
1) Aan de achterkant van de dubbele boden moeten gaten zijn waar de verse lucht kan binnenkomen.
2) Aan de bovenkant van de bak moet een computerventilator worden aangebracht die de luchtstroom extra aan de gang houdt
In geval van kleine bakken is deze geforceerde aanjaging van de lucht soms niet noodzakelijk.
Het voorschakelapparaat is achter de bak geplaatst en verwarmt de via de gaten in de omkasting binnen komende lucht.
Het voorschakelapparaat achter de bak voor de dubbele bodem. De gaten in de omkasting laten de lucht over het warme voorschakelapparaat binnen komen.
Voor de bouw van een paludarium door hobbykwekers klik: (hier).
Het maken van wanden, rotsen, stronken en takken van kunstmateriaal
Flevopolmethode, het systeem voor het maken van kunsttakken, stronken en het aanbrengen van wanden en oevers.
Natuurlijke materialen als kienhout, druivenhout, lianen, kurkschors, kurkplaten, varenwortel zullen in een warm en vochtig klimaat zoals in een aqua-terrarium vrij snel weg rotten. Als met epiphyten begroeide takken mooi begroeid zijn, bezwijken de takken en kunnen we opnieuw beginnen. De oplossing van het rottingsprobleem is gevonden in de Flevopol-methode. Gebleken is dat je er ook potgrond mee kunt aanmaken en het mengsel vervolgens tot een watervast geheel kunt laten uitdrogen. Je kunt er een water-vast frame mee bekleden en dat er als een boom, wortel of tak laten uitzien.
Flevopol is de handelsnaam van een in water geëmulgeerde kunsthars waarvan de afzonderlijke moleculen zich tot ketens verbinden (polymeriseren) als het water verdampt. Na volledige polymerisatie is het geheel watervast. Het materiaal vindt vooral in de bouw toepassing, onder andere bij stukadoorswerk. Ook voegers maken er wel gebruik van en wel om betere hechting en weerstand tegen inwerking van regenwater en zouten te verkrijgen en verbranden van de specie door voortijdige uitdroging te voorkomen.
De Flevopol-methode of -techniek is ontwikkeld door Dhr. Ton Witberg en de studievereniging Het Paludarium en met name door Dhr. Loek van der Klugt. De werkwijze bestaat uit het kiezen van een niet-rottende ondergrond . De ondergrond kan van de volgende materialen zijn: PVC-pijpen van diverse diktes, geplastificeerd ijzerdraad, diverse kabelsoorten met verschillende diktes. Het materiaal word omwikkeld door 100% synthetisch doek, zoals koolstofdoek, afzuigkap-filtermateriaal, vijverbegroeiingsmat of ondertapijt, maar ook isolatiemantel voor waterleiding. Door de PVC-pijp warm maken met een brander kan het worden vervormd. Verschillende stukken PVC-pijp kunnen we aan elkaar lijmen, maar ook met parkers onderling verbinden. De aldus verkregen vorm of constructie wordt vervolgens bekleed met ondertapijt, begroeiingsmat of filtermateriaal. Grilliger vormen kun je maken door het PVC-constructie eerst met PUR-schuim te bespuiten. Zo kun je fraaie stronken maken die een onderstuk van een plantenwortel- of van een mangroveboom lijken.
De isolatiebuizen voor waterleiding kun je de gewenste vorm geven door er een stevig stuk geplastificeerd metaaldraad in te steken. Je kunt het plaatselijk insnoeren of omwinden met een dikkere draad of touw om een wurgliaan te imiteren. Zo maak je gemakkelijk takken, lianen en uit de wand stekende boomwortels. Wat ook goed werkt is een skelet van (geplastificeerd) gaas maken en dat opvullen met een of ander materiaal, zoals steenwol of PUR. Zoals u ziet zijn er vele mogelijkheden.
De (van kluiten, bonken en vezelclusters ontdane) potgrond kun je het best met bijv. een kwart deel fijn zand vermengen. Zonder zand of doorgemengde (liefst) synthetische vezel (bijv. van restanten drainagebuis) krimpt de met Flevopol aangemaakte specie namelijk nogal sterk. Reken er maar op dat je tenminste in twee lagen moet werken. Flevopol kun je voor ons doel beter niet meer dan tot 1:1 met water verdunnen. Voor makkelijke verwerking voeg je zoveel toe als nodig is om een smeuïge brij te verkrijgen. Drogen duurt lang, minstens een week.
Na drogen voelt het geheel hard aan, maar blijft toch vervormbaar. In de bak blijkt het materiaal maar langzaam water aan te nemen, in het begin lijkt het zelfs waterafstotend te zijn. Later wordt het zacht zonder echter uit elkaar te vallen. Voordeel daarvan is dat je er makkelijk plantjes op vast kunt zetten. Dat doe met in stukjes geknipte paperclips. Op het nog droge materiaal kun je epifyten gemakkelijk vastlijmen. Veel plantjes blijken er verbazend snel op te wortelen.
Gebruik je het systeem onder water of komt sproeiwater met het materiaal in aanraking, dan blijkt het materiaal langdurig nogal wat roodbruine kleurstof af te geven. Zo wordt het water in het aquariumdeel van een paludarium prachtig colabruin. Nadeel is natuurlijk dat dit ten koste gaat van het toch al schaarse licht voor de waterplanten. De vissen vinden het prima!