“Ebony and Ivory
Live together in perfect harmony
Side by side on my piano keyboard
Oh Lord, why don’t we?”
(Paul McCartney)
Zoals ik al aangaf heb ik een zeer bescheiden collectie houtsnijwerken, die voor een deel, waar het de Afrikaanse stukken betreft op een plank boven mijn aquarium staan uitgestald. Dat maakt mijn aquarium, zeker wanneer het een overzichtsfoto betreft altijd heel erg herkenbaar. Eigenlijk ben ik van kinds af aan met houtsnijwerken opgegroeid omdat zowel mijn ouders, als ook mijn opa en oma van moeders kant altijd een aantal houtsnijwerken in huis hadden staan. Meestal afkomstig van Bali of tenminste uit Indonesië.
Toen ik in 1981 bij mijn broer Jan en schoonzus Trees op visite/vakantie in Tanzania was kwam ik in aanraking met het Afrikaanse houtsnijwerk. Jan en Trees waren er ook heel erg van gecharmeerd en hadden al een aardige eigen collectie opgebouwd. Ze namen mij toen mee naar een wijk van Dar es Salaam, waar de Makonde stam actief was met het produceren van hoogwaardig en wereldberoemd houtsnijwerk. Zelf was ik zeer onder de indruk van twee prachtig gesneden bustes van Massaï vrouwen die ik nog steeds als twee pronkstukken in mijn verzameling heb. Het gebruikte materiaal: Ebbenhout.
Ebbenhout is een tropisch hardhout afkomstig uit Afrika en Azië. Het wordt gekarakteriseerd door twee belangrijke eigenschappen: de donkere kleur (bijna zwart) en het gewicht; het is zwaar en zinkt in water. Ebbenhout is in de loop der tijd gewaardeerd als materiaal voor (delen van) meubilair, kunstvoorwerpen, pijpen, delen van muziekinstrumenten w.o. pianotoetsen, schaakstukken en beeldhouwwerken. Ebbenhout is hard, maar laat zich goed bewerken middels zagen, schaven, boren en polijsten. Het heeft een homogene structuur, een korte draad en splintert bijna niet. Ebbenhout bevat weinig vocht en na het drogen werkt het daardoor weinig. Puur zwart ebbenhout bestaat niet. Er zit altijd wel een vleugje bruin of grijs doorheen. Opmerkelijk is dat het zwart de kern van het hout betreft. De schors, het buitenste deel van echt ebbenhout is licht (beige) van kleur. Het is zwaarder dan water en zal dus zinken.
In Oost-Afrika, Tanzania, Kenia, worden veel van deze levensbomen of vruchtbaarheidsbeelden gemaakt. Heel vaak wordt hiervoor ebbenhout gebruikt. Bij dit exemplaar werd weer fraai gebruik gemaakt van de contrasterende lichte bast. Werken met ebbenhout kan voor de kunstenaar hele fraaie effecten opleveren. Ik heb in mijn collectie een set bustebeelden waarbij gebruik gemaakt werd van licht en donker ebbenhout in 1 blok. De woodcarver kan bepaalde effecten inschatten en veroorzaken, door goed naar de structuur van het hout te kijken.
