Boogschutters

Balinese houtsnijwerken in de vorm van boogschutters zijn onder verzamelaars heel gewild. Ze zijn relatief schaars en daardoor duur. Toen ik zo’n 8 jaren geleden met het verzamelen van houtsnijwerken begon stond er op de website van Bali Art een boogschutter te koop tegen een prijs die ik er zelf nooit voor zou (kunnen) betalen. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat Bali Art daardoor boogschutters, mogelijk onbewust, in een prijssegment heeft gedirigeerd dat onevenredig duur is.

Maar er zijn meer verklaringen voor de hoge prijs. Ik heb begrepen dat boogschutters sowieso duur zijn doordat ze lastig uit een stuk te snijden zijn. Ook is de boog breekbaar en dus zijn er in de loop der jaren al heel veel gesneuveld zo hier en daar. Deze breekbaarheid heeft er toe geleid dat de woodcarvers in veel gevallen de boog uit twee delen hebben gesneden, waarbij het bovenste deel van de boog uitneembaar en dus vervangbaar is. Ook de pijl werd met dat oogmerk  in veel gevallen als los element toegevoegd. Dat betekent dat deze onderdelen goed moeten worden bekeken om de oorspronkelijkheid juist te kunnen beoordelen.

De pijl en boog was kennelijk in de tijd van mythen en goden een bekend en populair wapen. O.a. in het verhaal van Rama en Sita lezen we daar iets over: “Na zijn dochter was de koning het meest gesteld op een boog die ooit van de god Shiva was geweest. Deze boog was zo groot, dat hij voor een gewone sterveling niet te tillen was en alleen kon worden vervoerd op een ijzeren wagen met acht wielen.” Rama wordt na zijn verbanning meestal samen met Sita afgebeeld met een boog in de hand en een koker met pijlen op zijn rug.

De boogschutters die door verzamelaars worden gewaardeerd zijn meestal solitaire figuren met een pijl en boog waarbij ze meestal geknield de boog spannen en op het punt staan een pijl weg te schieten. Daarbij richten ze soms omhoog en soms omlaag. Minder vaak zie je ze staande afgebeeld en de nadrukkelijk Art Deco uitvoeringen hebben toegevoegde waarde voor de verzamelaar. Een ander tafereel is de boogschutter die uitgebeeld is staande op een grote schildpad. Deze schildpad is heel specifiek en heeft een verlengstuk op zijn neus, als een soort neushoorn. Dezelfde schildpad als waarop Garuda, en soms ook Ganesha wordt afgebeeld. Deze schildpad symboliseert de onderwereld en het feit dat de figuur daar boven staat zegt, denk ik, iets over zijn macht over deze wereld. De vorm van de schildpad is waarschijnlijk ontleend aan de eeuwenoude beelden, in de nog oudere tempels, die overal op Bali te vinden zijn.

Een andere bekende boogschutter was Arjuna (ook: Arjoena).
Arjuna was de derde van de vijf zonen van koning Pandoe, de Pandava’s en de grote held uit de Mahabharata. De Bhagavad gita, het Lied van de Verhevene, is een dialoog tussen Arjuna en Krishna. Hij was een beroemde boogschutter, drager van de goddelijke boog Gandiva. Ook was hij de beste leerling van Drona. Drona was de leraar (goeroe) van de prinsen aan het hof van het koninkrijk Hastinapoera en onderwees hen in de vechtkunst.

Hanuman en Arjuna
Ook Arjuna was Hanuman tegengekomen. Arjuna, die zichzelf zag als de beste boogschutter op aarde, zei dat hij met zijn magische pijlen de Shri Rama Setu (de brug die in Tretayug werd gebouwd door Hanuman en de andere dienaren van Shri Rama) kon namaken. Hanuman daagde Arjuna uit om de brug te maken, maar dat als hij geen stevige brug kon maken, dan zou Arjuna zijn leven moeten opofferen. Uit trots accepteerde Arjuna dit.

Arjuna gebruikte zijn magische pijlen en creëerde inderdaad een brug van miljoenen pijlen. Maar toen Hanuman er één stap op deed, stortte die in elkaar. Arjuna’s ego werd op z’n plaats gezet en Arjuna besloot om zijn leven te offeren. Maar toen verscheen Shri Krishna die aan Hanuman vroeg om een tweede kans. Hanuman in zijn liefde accepteerde Shri Krishna’s verzoek.

Toen Arjuna voor de tweede keer de brug creëerde met zijn magische pijlen raakte Shri Krishna de brug heel even aan. Hierna begon Hanuman op de brug te lopen. Ondanks de kracht van Hanuman bleef de brug in stand.

Zowel Arjuna als Hanuman leerden beiden belangrijke lessen die dag. Arjuna leerde dat alle grote daden die hij verrichtte van buiten misschien glorieus zouden lijken, maar zonder God gewoon leeg en zwak zouden zijn en nooit lang in stand zouden blijven. Hanuman zag dat zijn God Shri Rama, werkelijk geïncarneerd was in Shri Krishna. Want alleen de kracht van Shri Rama was groter dan die van Hanuman. Slechts deze kracht kon Hanuman tegenhouden om de brug te breken. Hanuman accepteerde Shri Krishna in de vorm van Shri Rama als zijn meester.