Bustes of Borstbeelden

Indische Bustes- of ook Borstbeelden

Wikipedia, de vrije encyclopedie: Een buste of borstbeeld is een beeldhouwwerk dat enkel het hoofd, de borst en de schouders toont. Het is bedoeld als steenbeeldhouw-tegenhanger (alternatief voor) van het portret. Bustes beelden daarom vrijwel altijd bestaande of historische personen af. Als kunstvorm stamt de buste uit de Egyptische en later Griekse tijd. De functie daar was precies hetzelfde als nu, zij het dat men toen streefde naar een geïdealiseerd beeld van de afgebeelde persoon, waardoor de gelijkenis vaak enigszins te wensen over liet.

Een prachtig gesneden beeld dat dus onderdeel was van een bruidsbeeldenset die via mijn grootouders, Opa en Oma Godin naar Nederland werd meegebracht.

Ik zou niet durven beweren dat deze beelden van Bali afkomstig zijn, maar waarschijnlijk zijn ze ergens op Java gesneden.

Een van de paar beelden die ik van mijn moeder heb geërfd is ook een bustebeeld. De bekende bruidsbeelden, meestal 28 – 40 cm. hoog, zijn altijd koppels. Mijn opa en oma Godin waren, zoals ik mij herinner, in het bezit van een mooie oude bruidsbeeldenset. Deze stond jarenlang, ook in de tijd dat ik in Apeldoorn bij ze inwoonde, bij hen op het dressoir in de woonkamer. Na het overlijden van opa is de man van deze set naar hun zoon (oom Swen – broer van mijn moeder) gegaan en de vrouw naar mijn moeder. Daarmee is de set in ieder geval tijdens de duur van het huwelijk van opa en oma niet gescheiden. Oom Swen heeft er later een nieuwe vrouw bij gekocht. Zo zullen in de loop der tijd wel meer van dit soort ‘koppels’ gescheiden zijn en later geremixt.

Echt een hele oude foto, tante Iet en Granny, zoals mijn overgrootmoeder door iedereen genoemd werd. Leuk oud plaatje, maar waar het nu om gaat is de mannelijke helft van de bruidsbeeldenset die naar mijn oom is gegaan, die op de achtergrond te zien is en die dus altijd hoorde bij de vrouw die ik nu in mijn bezit heb en die hierboven is weergegeven.

Bustes vormen een substantieel deel van mijn verzameling Balinese houtsnijwerken. Anderen verzamelen ze soms uitsluiten. Een soort specialisme binnen de Indische beelden. Ik verdeel mijn bustes/borstbeelden in Mini formaat: (tot 15 cm), klein: (12 – 20 cm), middelgroot: (18 – 25 cm) en groot: (22 – 50 cm). De overlap zit em wat mij betreft in de hoofddeksels en haardracht die uiteenlopende vormen kunnen hebben. Daarnaast heb ik de djanger en legong bustes in een afzonderlijke groep gezet, onafhankelijk van hun formaat. We zien danseressen met prachtige tooien en gewone mensen met de bekende hoofddoeken, waarbij dan meestal de mannen een bloem in het haar dragen en al dan niet voorzien zijn van een keris. Deze keris kan op zijn beurt dan weer als vast onderdeel van de buste zijn gesneden, maar kan ook als los onderdeel in de schede zijn aangebracht. Bij veel van de beelden waarbij dat laatste het geval is, is de keris (of de handgreep van de keris dat kwijt geraakt en dus niet meer aanwezig bij het beeld.

Dit is een (bruid)beeldenset die ik al jaren geleden een keer gekocht heb. Ik betwijfel of ze origineel bij elkaar horen. Ook deze beelden zijn in de loop der tijd gescheiden en later weer met een andere buste samengevoegd om weer een compleet stel te hebben. In ieder geval vond ik van deze set de man minder mooi en die heb ik dan ook op enig moment in de verkoop gedaan en ik heb haar later een andere “partner” gegeven. Een bij elkaar behorend stel is altijd uit een en hetzelfde hout gesneden. Dat is hier duidelijk niet het geval.

De oude bustebeelden zijn over het algemeen van hardhout gesneden, gepatineerd en vertonen afhankelijk van de houtsoort en het in de loop der jaren ondervonden onderhoud al dan niet droogtescheuren. De nieuwere jong gesneden beelden zijn altijd op kleur gebracht met patina en zijn veel lichter van gewicht dan de oudere exemplaren. De mooie oude beelden zijn van hardhout en prachtig gepolijst en van mooi patina voorzien. De oude beelden zijn over het algemeen niet gesigneerd. In de loop der tijd werden er door de gerepatrieerde Hollanders enorme aantallen van deze beelden als souvenirs mee terug naar Nederland genomen. Doordat die generatie nu aan het uitsterven is komen ze nu regelmatig op de markt en zie je ze o.a. op Marktplaats en op andere veilingen heel regelmatig aangeboden. Er zit veel kwaliteitsverschil in deze beelden.

Door de tijd die er inmiddels overheen is gegaan en doordat de beelden meestal als decoratieve herinneringen een plekje in het interieur hadden gekregen, zijn niet alle beelden ongeschonden gebleven. Afstoffen, verplaatsen, kleine ongelukjes en grotere rampen hebben hun tol geëist en veel kwetsbare onderdelen van de bustebeelden zoals de tooien van de danseressen en de uitstekende punten van de hoofddoeken zijn beschadigd en werden al dan niet met zorg gerestaureerd. Soms zijn de restauraties moeilijk te zien en bijna onzichtbaar uitgevoerd, maar in vrijwel alle gevallen leidt het tot waardevermindering van het beeld. Er zijn verzamelaars die enkel onbeschadigde stukken willen hebben en zijn teleurgesteld of boos wanneer een beeld dat via Marktplaats of elders werd aangeboden, gerestaureerd of gelijmd blijkt te zijn.

Veel beelden koop ik via Marktplaats. Slechts een enkele keer loopt het een beetje anders. Op een bepaald moment zag ik een advertentie waarin een Dewi Rathi werd aangeboden als een “Legong danseres Bali zeemeermin”. Betweterig als ik kan zijn, stuurde ik de aanbieder, die toevallig ook Bart heet, een linkje naar de Dewi Rathi beelden op mijn website. Andere Bart reageerde met de volgende tekst: “Bedankt voor de link naar je site! Mooie site en heel informatief. ik ga de advertentie tekst aanpassen. Ik zag toevallig vandaag bij de kringloopwinkel een buste staan van ongeveer 40 cm hoog, voor 50 euro. Ik heb een foto gemaakt, mag ik die sturen? Benieuwd wat je ervan vindt!” Daarop stuurde hij mij een foto van een prachtig gesneden bustebeeld. Ik antwoordde met: “Je hebt gelijk, het is een prachtig gesneden beeld. Ik durf de tijd enkel maar ruw te schatten: 1950 – 1960. De waarde zit denk ik tussen de 75 en 125 euro. Mooi beeld.”

Even later kreeg ik het volgende mailtje: “Bedankt voor je reactie! Ik heb het beeld gekocht, het is niet gesigneerd, maar de kwaliteit straalt er vanaf en het is helemaal gaaf. Ik zal het op marktplaats zetten en tot het verkocht is kijk ik er met veel plezier zelf naar. Ik heb het beeldje dat ik op MP heb staan voor 7,50 euro gekocht, mocht je interesse hebben, dan mag je hem voor dat bedrag overnemen, daar zouden dan wel verzendkosten bijkomen. Maar …. je hebt er al veel van, dus het zal wellicht niets toevoegen aan je collectie. In ieder geval bedankt voor je reacties!” Ik reageerde: “Ik heb veel meer belangstelling voor dat bruidsbeeld. Wat wil je daar eventueel voor hebben van me?”

Het antwoord: “Ik heb je mail gelezen, ruim een uur geleden en volgde de link naar je website. Ik zag eerder alleen het stukje met de foto’s van de danseressen, maar vanavond ontdekte ik wat een indrukwekkende hoeveelheid informatie en beeldmateriaal op je site wordt aangeboden! Ik zal nog wat foto’s maken van het beeld bij daglicht, nu het uit de vitrine is gaat dat een stuk beter. Ik ben morgen en zaterdag de hele dag op pad, waarschijnlijk kan ik zondag de foto’s mailen. Ik denk dat het beeld goed tot zijn recht zou komen in jouw collectie en ik bied hem daarom graag aan. De “prijs” is van ondergeschikt belang voor mij, dus dat komt wel goed. Ik zat te denken aan de kostprijs en 3 mineralen/ stenen uit je collectie. Ik heb 3 zoons, de oudste is bijna 9, de middelste is 8 en de jongste wordt in juli 4. De jongens zijn allemaal erg geïnteresseerd in natuur. Ik laat ze jouw site zeker zien! Met een mooie steen (of een fossiel?) doe je ze een groot plezier. Ik heb geen idee of je wat dubbel hebt en het gaat ook niet om de geldswaarde, een steen met een verhaal is al een schat!”

: Een prachtig gesneden beeld dat dus onderdeel was van een bruidsbeeldenset die via mijn grootouders, Opa en Oma Godin naar Nederland werd meegebracht.

: Ik zou niet durven beweren dat deze beelden van Bali afkomstig zijn, maar waarschijnlijk zijn ze ergens op Java gesneden.

: Dit beeld is circa 40 cm. hoog.

: Prachtig oud patina en dat klopt ook wel wanneer het zo is dat mijn grootouders deze set als huwelijksgeschenk hadden gekregen.

: Dit is een (bruids)beeldenset die ik al jaren geleden gekocht heb. Ik betwijfel of ze origineel bij elkaar horen. Ook deze beelden zijn in de loop der tijd gescheiden en later met een andere buste samengevoegd om weer een compleet stel te hebben. In ieder geval vond ik van deze set de man minder mooi en die heb ik dan ook op enig moment in de verkoop gedaan en ik heb haar later een andere “partner” gegeven. Een bij elkaar behorend stel is altijd uit een en hetzelfde hout gesneden. Dat is hier duidelijk niet het geval.

: De vrouw vind ik wel een mooi gesneden exemplaar.

: Mooi oud patina.

: De man die ik bij deze bruidsbeeldenset had gekregen. Ik was er niet echt weg van.

: Deze man is veel mooier gesneden en heeft een veel betere gelaatsuidrukking.

: De man van de bruidsbeelden is niet altijd voorzien van een keris, maar deze dus wel.

: De handgreep van de keris is los en vervangbaar en is bij veel bustebeelden inmiddels verloren of kwijtgeraakt.

: Dit beeldje is waarschijnlijk nog niet zo oud, maar wel uiterst fraai gedetailleerd gesneden.

: Lichte houtsoort en ook maar licht gepatineerd.

: Ondanks dat dit betrekkelijk goedkope bustebeeldjes zijn, is de kwaliteit er van onberispelijk.

: Ik ga ervan uit dat dit beeldje op Bali gesneden werd, maar echt zeker weet ik dat niet.

: Ook dit is net als het vorige een mini-beeldje. Fijn gesneden, maar niet zo fijn als de vorige.

: Ook van dit soort beeldjes zullen er enorme aantallen in omloop zijn.

: Vanuit een andere hoek gefotografeerd, maar er valt niet zo veel over te vertellen.

: Vanuit een andere hoek gefotografeerd, maar er valt niet zo veel over te vertellen.

: Fijn gesneden kopje met vogel op het hoofd.

: Achterzijde minder fijn uitgewerkt. Mooi Patina.

: Wederom een djanger danseres in traditionele outfit. Prachtig rijk gesneden en volledig gaaf. Dit beeld is circa 41 cm. hoog.

: De foto’s spreken in veel gevallen voor zich. Zo ook bij dit beeld.

: Dit beeld heeft een dubbel gerande tooi, waarbij zowel de buiten- als de binnenring opengewerkt zijn. Veel fraaie details.

: Heel fraaie lijnen, ook en profile.

: Deze buste is kwalitatief te vergelijken met de vorige. Ook veel details en gedetailleerd gesneden.

: Dit ondanks dat de tooi enkel is uitgevoerd, maar wel voor de rest veel details heeft.

: Dit beeld is circa 37 cm. hoog.

: Evenals het vorige beeld is deze volledig onbeschadigd.

: Een prachtig gesneden beeld dat afkomstig is uit een nalatenschap. De man die o.a. dit beeld in z’n collectie had, was in het bezit van over het algemeen kwalitatief goede beelden.

: Het beeld heeft een fraaie gelaatsuitdrukking en de hoofddoek is opmerkelijk hoog. Hard hout, glad gepolijst en mooi oud patina. Bijzonder fraaie buste.

: Dit is een bruidsbeeldenset die ik via Marktplaats heb aangeschaft. De plaatjes op Marktplaats geven vaak al een redelijke indruk van de kwaliteit die kan worden verwacht. Ik had eigenlijk direct al gezien dat dit een goede set zou zijn. Bij aflevering door TNT bleek dat ook wel.

: Het is sowieso een bij elkaar behorend stel. Zelfde hout, zelfde patina.

: Opmerkelijk glad gepolijst zoals ze dat vroeger deden en zoals je tegenwoordig niet veel meer ziet.

: De vrouw met de bekende hoofddoek.

: De beelden van deze set zijn circa 30 cm. hoog.

: Dit beeld is circa 40 cm. hoog en maakte deel uit van twee beelden waarop de eigenaar uitgekeken was. Ze waren lang in het bezit geweest maar pasten nu niet meer in het interieur. Helaas is van dit beeld tijdens het transport de tooi gebroken, maar ik heb die redelijk goed en zeker aan de voorzijde onzichtbaar kunnen repareren. Het beeld is fraai en rijk bewerkt en behoort tot mijn betere kwaliteit bustebeelden

: Een prachtig gesneden beeld van hardhout met enorm veel details.

: Over de leeftijd van dit beeld zou ik niet durven speculeren, maar ik denk niet dat het heel erg oud is, vanwege de stijl.

: Mooie serene uitstraling.

: Nogmaals: enorm veel details en mooi gesneden.

: Dit is een van de mooiste beelden die ik in mijn collectie heb en ook een van de beelden waar ik relatief veel geld voor heb moeten betalen. Dit beeld werd via Marktplaats aangeboden en werd aangeprezen als “Volledig gaaf”.

: Dat volledig gaaf bleek bij ontvangst tegen te vallen want de tooi bleek op meerdere plaatsen te zijn gelijmd. Ik heb daar nog een vrij uitgebreide en vervelende mailwisseling aan gewijd, maar de verkoper bleek arrogant en weinig toeschietelijk.

: Dit beeld is ruim 40 cm. hoog. en heeft een dubbele, opengewerkte tooi.

: Sommige beelden worden aangeprezen als beelden van “museale” kwaliteit. Dat zijn nogal subjectieve aanduidingen, maar deze zou ik daar ook bij willen scharen.