Een zogenaamd “HARSFILTER”.

Problemen met slijmerige groene draadalgen.
Al van voor de laatste verenigingskeuring in oktober 2017 kamp ik met snotterige, heldergroene, dunne draadalgen, die zich zowel boven, als onderin het aquarium manifesteren. Uiteraard word ik daar niet blij van en kreten als “draadalgen ontwikkelen zich enkel in gezond water” maken niet dat ik daar alsnog vrolijk van word.

Willem van Wezel roept regelmatig: “Meten is weten !!”, maar na het meten moet je de meetresultaten wel kunnen interpreteren. Daar ben ik niet zo’n ster in. Willem en zijn zoon Fred werken al jaren volgens de Redfield Ratio methode (RR). Daarbij worden KNO3 en PO4 gemeten en ingevoerd in een calculator op de website en dan volgt een advies. Al dan niet water verversen, KNO3 en/of PO4 toevoegen. Deze twee voedingssupplementen moeten in een bepaalde verhouding tot elkaar staan. Lees maar na. Sinds mijn algenprobleem meet ik regelmatig en probeer ik de RR te volgen. Toch is dat niet de oplossing voor mijn probleem geworden. Wel heb ik nu meer info en inzicht inzake de twee genoemde voedingsstoffen in het aquariumwater en het verbruik ervan door mijn planten.

Het is bekend dat algen niet van een lage Ph houden. Er wordt zelfs beweerd dat algen bij een Ph lager dan 6,5 niet kunnen groeien, cq leven. Nu heb ik een Ph-meetpen en ik kan daarmee de Ph regelmatig en vrij nauwkeurig meten. De Ph-pen moet wel geijkt zijn om betrouwbare meetresultaten te geven. Daar zijn speciale ijkvloeistoffen voor te koop. De voor het gezelschapsaquarium aanvaardbare Ph ligt tussen de 6.8 en 7.2, liefst meer richting 6.8. Maar in geval van mijn probleem ligt het voor de hand om naar een Ph richting 6.5 te streven. Maar hoe bereik je dat?

Natuurlijk zijn er de flesjes met Ph verlagende middelen, waaronder turfextract. Van Cor de Wit had ik vernomen dat Elzenproppen de oplossing zouden kunnen zijn. Daar heb ik dus een flinke partij van uit het stadsplantsoen geplunderd en die heb ik in een van de kleine filters op mijn bak gedaan. Hoewel ik er voor gewaarschuwd was, was het resultaat toch schokkend. Het water in mijn aquarium kleurde donker roodbruin en dat had een ingrijpende invloed op de lichtopbrengst van mijn lichtkap. Toch zag ik de algengroei verminderen, maar helaas niet verdwijnen. Na 5 dagen heb ik de elzenproppen weer uit het filter verwijderd en twee dagen daarna heb ik hetzelfde filter gevuld met actieve kool. Dat leverde na drie dagen alweer helder water op, De elzenproppen hadden de Ph nauwelijks verlaagd, de rem op de algengroei zal meer het gevolg van het verminderde licht zijn geweest.

Bij het onderhoud van mijn aquarium doe ik om de tien tot veertien dagen een waterwissel van zo’n 20%, waarbij ik aan het water uit de kraan zo’n 100 liter osmosewater toevoeg. Dat had eigenlijk tot voor kort altijd prima gewerkt. Een beperkte tijd heb ik met een osmose apparaat mijn eigen osmosewater aangemaakt, maar dat kost veel tijd en geeft relatief erg veel afvalwater. Sinds ik mijn osmosewater bij een glazenwas bedrijf in Rijswijk haal voor minder dan 2 euro per 50 liter, is het leven er wat dat betreft veel eenvoudiger op geworden. Nu blijkt er in Zoetermeer ook zo’n bedrijf te zitten waar osmose water 1,15 euro per 50 liter kost, en nu is het voor mij wat dat betreft helemaal “kat in ’t bakkie”. Maar ik moet wel steeds die gevulde, best zware tankjes naar de zolder sjouwen.

Kort voor de verenigingskeuring maakte Willem mij, naar aanleiding van mijn draadalgen probleem, erop attent dat hij van Aqua Nature Tec een harsfilter te leen had, dat hij mocht uitproberen voor het sturen van de Ph. Uiteraard was ik geïnteresseerd en hij droeg het apparaat daarna over aan mij. Ik heb het ding met succes op mijn aquarium toegepast voor het drastisch omlaag brengen van de Ph. Zonder veel moeite verlaagde ik de Ph van 7.1 naar 6.8.

Kort samengevat betreft het eigenlijk niks anders dan een van oudsher al bekende ionenwisselaar, uitgevoerd in een nieuw jasje en afgestemd op de wensen van de moderne aquariumhouder. Wat is een ionenwisselaar? Catawiki zegt daarover: “Ionenwisselaars zijn bolletjes van gesulfoneerde kunsthars die ongewenste ionen uit een vloeistof (normaal gesproken water) kunnen verwijderen door ze uit te wisselen tegen andere ionen.”

De werking (we hebben het nu over aquariumwater): Het water uit de kraan wordt over een met bolletjes ionenwisselaarhars gevulde kolom gegoten. De ongewenste ionen in het water wisselen met de ionen die op de drager gehecht zijn. Het zuiveringsrendement is afhankelijk van het type ionenwisselaar en de gebruikte harssoorten. Meestal wordt in het lab deze methode gebruikt om bijvoorbeeld calcium te bepalen: de ontstane protonen binden met water en maken de oplossing zuur; de hoeveelheid zuur die terug getitreerd wordt met natronloog staat recht evenredig aan de concentratie calcium-ionen. Deze methode verdient de voorkeur boven een directe titratie.

De ionenwisselaar kan na gebruik worden geregenereerd door de harsbolletjes te spoelen met een regeneratievloeistof, die een hoge concentratie regeneratiemiddel (zout, zoutzuur of natronloog) bevat met een bepaalde Ph. Het type regeneratiemiddel is afhankelijk van het type ionenwisselaar. Door na te spoelen met behandeld water wordt restvervuiling verwijderd en is de ionenwisselaar weer bruikbaar.

Het systeem is momenteel al geschikt voor de markt. Aqua Nature Tec zegt er het volgende over: “Het systeem heeft 2 containers. 1 Gevuld met onthardingshars (soft) en 1 gevuld met Ph-hars.
De container met de Ph-hars verlaagt de Ph naar 3 en tevens wordt de hardheid verlaagd naar 0DH. Nu is PH3 natuurlijk niet wenselijk, maar door ook de container met Soft te gebruiken wordt de Ph waarde weer hoger. Met een digitale Ph-pen kan de waarde van het water worden gemeten en exact op de juiste worden gezet. Het systeem dat door Aqua Nature Tec wordt geleverd bestaat uit twee containers in een zelfstandig op te stellen opstelling met 1 uitgang voor het gefilterde water. Als extra kan er een aansluiting voor het toevoegen van leidingwater worden geleverd. In dat geval kan het inkomende leidingwater worden gecorrigeerd en kan water van precies gewenste waarden aan het aquarium worden toegevoegd. Exact meten blijft dus heel erg belangrijk. Belangrijk om te weten is dat het filter voorzien is van slangkoppelstukken voor 12 mm. Om een goede overgang naar de kraan te realiseren moeten dus aangepaste koppelstukken worden aangebracht. Maar ik heb begrepen dat het systeem inmiddels is voorzien van een verloop van 12 naar 16 mm, waardoor dat probleem is opgelost.

Het Ph-hars stelt in staat om 600 liter water met een Ph van 3 te produceren. Het soft hars verhoogt deze hoeveelheid aanmerkelijk en middels aansluiting op de kraan stelt Aqua Nature Tec dat duizenden liters water met Ph tussen 6,5 en 7 kunnen worden aangemaakt. Voor technische vragen aangaande de mogelijkheden van het apparaat en prijzen verwijs ik graag naar de leverancier: Aqua Nature Tec.

Voordelen van het harsfilter zijn:
– Het levert glashelder water; dus zonder verkleuring.
– Met behulp van een Ph-pen is de Ph in het aquarium nauwkeurig regelbaar.
– Geen vervuiling met restantmaterialen (bijvoorbeeld de elzenproppen die uiteindelijk vergaan en organische vervuiling betekenen.)
– Rechtstreeks op de waterleiding aan te sluiten.
– Geen afvalwater.
– Kan tijdelijk in het filtersysteem worden ingepast
– Zeker bij kleinere aquaria, supersnelle beheersing van de waterkwaliteit.
– Geen gesjouw meer met tankjes osmosewater.

Nadelen:
– Lastig tussendoor te beoordelen wat de staat van de harsen is, oftewel in hoeverre deze nog actief zijn. Uiteraard aan het eind van de levensduur te zien aan de verminderde stuurresultaten.
– Periodieke aanschaf van nieuwe harsen.

Opmerking: Houd er rekening mee dat de kranen op het filter geen stopkranen voor de waterleiding zijn, dus gebruik ze niet om de watertoevoer mee dicht te draaien. Tegen die druk is het filter niet bestand.

Ik heb het harsfilter nu diverse keren gebruikt en mijn ervaringen zijn positief. Door de aanvoer van het water eerst op temperatuur te brengen kan het verse gefilterde water op temperatuur in het aquarium worden gebracht. Eigenlijk is het enkel een kwestie van water afhevelen en weer aanvullen. Doordat mijn aquarium op zolder staat en het water van de tussenverdieping in de badkamer moet komen moet ik met een tuinslang werken. Ik plaats het filter in het bad en aan het eind van de vulslang zet ik een plastic fles met wat gaten aan de bovenkant erin zodat het water geen bodemgrond en -vuil doet opdwarrelen. In de praktijk werkt dat heel prettig. Overigens werkt de fles ook als zeef voor het leeg laten lopen van het aquarium.

Ik heb tot nu toe nog niet gemerkt dat de vissen of planten problemen hadden met de betrekkelijk snel wisselende Ph. Integendeel, na de waterwissel met het harsfilter werden mijn Trichogaster chuna (voorheen Colisa), extra paaractief en zetten eieren af. Zie het filmpje hieronder. Algen reageren door minder snel te groeien of zelfs te verdwijnen. Soms ververs ik maar een paar gieters water en dan breng ik het water in de badkamer op de juiste waarde en laat het in de gieter lopen waarmee ik het aquarium vervolgens weer aanvul, dan hoef ik de slang naar de zolder niet helemaal uit te leggen.

Alles met elkaar ben ik heel tevreden met het betreffende harsfilter en vind ik het een waardevolle aanvulling bij het onderhoud van mijn aquarium. Nogmaals, benader niet mij voor technische info, maar ga naar de leverancier: Aqua Nature Tec.