Maskers

Maskers zijn er in allerlei vormen, maten, kleuren en van allerlei verschillende materialen. Daarnaast zijn er maskers met allerlei verschillende bedoelingen en/of functies. Maskers kunnen het gezicht geheel of slechts gedeeltelijk bedekken.
Wat alle maskers gemeen hebben is dat ze een relatie met het gezicht hebben. Er zijn maskers die boze geesten moeten weren, er zijn maskers die al dan niet met goede bedoelingen anonimiteit bewerkstelligen, er zijn maskers die een puur cosmetische functie hebben en er zijn maskers die een esthetische functie hebben. Veel exotische maskers werden gebruikt bij allerlei rituele activiteiten en sommige zijn honderden jaren oud.

Bali staat bekend om haar vele kleurrijke maskers die van oorsprong worden gebruikt om boze geesten te weren en de doden te begeleiden naar het hemelrijk. Veel van deze maskers werden voor de toeristenindustrie gemaakt. Hoe indrukwekkend het uiterlijk van deze maskers ook is, ze hebben goede bedoelingen. Vaak werden ze nog voorzien van grote bossen haar, dat wordt gemaakt van uitgeplozen touw of kokosvezels. Daarmee worden deze maskers nog afschrikwekkender.

Maskers worden al eeuwenlang in allerlei culturen gebruikt. Tegenwoordig worden veel maskers door nijvere en meestal heel vakkundige houtbewerkers in exotische en vaak ontwikkelingslanden voor de toeristenindustrie gemaakt en veelal wordt er dan een schijn van oorspronkelijkheid en leeftijd aan die maskers gegeven. Het verzamelen van maskers, net als eigenlijk alle andere vormen van kunst, is tegenwoordig ook een populaire hobby. Dat betekent dat oriëntaalse markten, rommelmarkten, beurzen en andere verkoopevenementen worden afgestruind op zoek naar aanvullingen voor de collectie. Vooral Marktplaats is tegenwoordig een graag gebruikt intermediair voor het kopen en verkopen van maskers en andere verzamelobjecten. De concurrentie bij het verkrijgen van goed en origineel materiaal wordt steeds groter.

Om de achtergrond en betekenis van een masker te kunnen doorgronden en bepalen is het noodzakelijk de cultuur van de makers te kennen en te bestuderen. Vaak kunnen bepaalde vormen en details verwijzen naar een bepaalde periode waarin de maskers werden gebruikt en heel vaak is het toegepaste materiaal een indicatie voor het al dan niet origineel zijn van een masker of ander verzamelobject.

Veel verzamelaars beperken zich tot een bepaalde categorie maskers en doen hun best daar een fraaie collectie van op te bouwen. Er zijn ook mensen die maskers verzamelen als puur decoratieve objecten en zij schromen niet deze maskers naar eigen inzicht en vaak met heel veel zorg, inspiratie, artistiek inzicht en vakkundigheid bezig het betreffende masker een totaal nieuw leven in te blazen, zonder zich te bekommeren over de authenticiteit van de materialen. Eigenlijk zijn ze dan bezig nieuwe kunst te creëren. Persoonlijk leg ik geen verzameling aan van maskers, maar in het verlengde van mijn groeiende verzameling Balinese en Afrikaanse houtsnijwerken, kom je ze natuurlijk wel eens tegen en er zitten soms heel erg mooie exemplaren tussen. Bij de aanschaf beperk ik mij in principe tot niet geverfde of kunstmatig gekleurde exemplaren, maar enkel volledig houten Balinese maskers die uitsluitend van die ene oorspronkelijke houtsoort zijn vervaardigd.

Het volk van Bali gelooft sterk in natuurgeesten en magische krachten, die middels ceremonies tevreden gesteld moeten worden. Zo niet, dan kunnen zij kwaad aanrichten. Dit zijn de demonen. Goed en kwaad lopen zij aan zij: er kan niet aan het ene getrokken worden, zonder het andere te verstoren. De Barong is een figuur, die wordt gebruikt om het kwaad te verdrijven.